Kültürlerarası İletişimin Sağlık Turizmindeki Önemi
Kültürlerarası iletişim sağlık turizmi sektörü için belirleyicidir. Sağlık turizmi sektöründe satış yapan profesyoneller İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya, Kanada gibi bölgelerden kişilere ulaşarak Türkiye’nin sağlık turizmi hizmetleri ve potansiyeli hakkında bilgi vermektedir. Peki her hasta adayı için aynı hasta deneyim yolculuğu geçerli midir?
Elbette hayır. Her ülkenin ayrı bir kültürü ve iletişim tarzı vardır. Hasta adayları ile ilk temas kuran kişilerin ve kurumların hastaların kültürel ve bireysel farklılıklarını gözetmeden attıkları her adım satış sürecini olumsuz etkiler.
Bilişsel Haritalama ve Ekolojik Sistemler
Bugünkü yazımızda, bireylerin yaşadıkları çevreleri bilişsel olarak nasıl temsil ettikleri üzerinde durarak, sağlık turizminde kültürlerarası ilişkileri bilişsel haritalama temelinde açıklamaya çalışacağız.
Bir bireyin gelişiminin sadece içsel özellikleriyle değil, içinde yaşadığı çevresel sistemlerin etkisiyle de ilişkili olduğu Ekolojik Sistemler Kuramını hatırlamak gerekir.
Bronfenbrenner’ın 1979 yılında geliştirdiği Ekolojik Sistemler Kuramına bakıldığında, bireyin gelişimi mikrosistem, mezosistem, dışsistem, makrosistem ve kronosistemlerin birbirleri ile olan ilişkileri ile şekillenir. Bireyler, içinde yaşadıkları dünyayı ve çevreyi zihinlerinde haritalandırırlar. Bu harita bireylerin sosyal ilişkilerini, kültürel alışkanlıklarını, çevresel kuralları, toplum dinamiklerini, hassasiyetlerini, değerlerini kapsar.
Bilişsel Harita Kavramı ve Tarihçesi
Bilişsel harita (cognitive map) kavramı, ilk olarak Tolman tarafından ortaya atılmıştır ve canlıların çevrelerine dair içsel temsiller oluşturduklarını ileri sürmüştür. (Tolman, 1948) Bilişsel harita, bireyin dünyayı zihninde nasıl algıladığını, işlediğini, ve kullandığını ifade eder. (Kitchin & Blades, 2002) Downs ve Stea’ya göre (1977) ise bilişsel haritalar, bireyin karar verme, yön bulma ve problem çözme süreçlerinde önemli bir rol oynar.
Sağlık Turizminde Bilişsel Haritalar Karşımıza Nasıl Çıkar?
Bireyler geçmiş tecrübelerinden, ait oldukları kültürel altyapıdan ve çevreden gelen verilerle bir anlam haritası oluşturur ve bu harita yeni girdiyi nasıl anlamlandırdıklarını belirler. Yabancı bir hastanın Türkiye’de sağlık turizmi denilince zihninde canlanan çağrışımlar o kişinin bilişsel haritalarıdır. Bilişsel haritasına göre bir hasta adayının kafasında beliren sorular şunlar olabilir:
Hasta Adaylarının Tipik Soruları
- Riskli mi?
- Pahalı mı?
- Uzak mı?
- Ne kadar zamanımı alacak?
- Yanımda eşimi götürebilecek miyim?
- Farklı tahliller vermem gerekecek mi?
- Canım yanacak mı?
- Kağıt işlemleri olacak mı?
- Derdimi anlatabilecek miyim?
- Hekim alanında uzman mı?
- Orada yeni arkadaşlar edinecek miyim?
- Oranın tarihi ve kültürel yerlerini gezecek miyim?
- Yemek kültürü bana hitap edecek mi?
- Yolculuk beni yoracak mı?
Ve bizim aklımıza gelmeyen sınırsız soru canlanabilir hasta adaylarının aklında. Tam da bu yüzden hasta ile ilk temasa geçen kişilerin hastaları çok iyi analiz edip akıllarındaki soru işaretlerini titizlikle gidermeleri gerekmektedir. Ve yine bu sebeple tekdüze karşılama mesajları birçok kişi için çalışmaz. Hasta adaylarının kişiselleştirilmiş deneyim yolculuklarına ihtiyacı vardır.
Kültürlerarası Farklılıklar ve Hasta Beklentileri
Bilişsel Haritalar satışı kapattıktan sonra da karşımıza farklı şekillerde çıkabilir. Bu noktada kültürlerarası farklılıkları anlamak ve tanımak önemlidir. Örneğin kliniğe gelen İngiliz bir hastanın beklentisi steril, temiz bir ortam ve mesafeli, saygılı çalışanlar iken Mısırlı bir hastanın beklentisi sıcak bir karşılama ortamı olması ve çalışanlar ile dostça bir diyalog kurmak olabilir.
Kültüre Bağlı İletişim Farklılıkları
Göz teması kurulması kimi kültüre göre güven ve açıklık ifadesi iken başka bir kültüre göre rahatsız edici olabilir. El sıkışmak bazı kültürlerde saygı ve medeniyet göstergesi iken başka kültürlerde hijyenik olmayan bir alışkanlık gibi görülebilir.
Sonuç: Kişiselleştirilmiş Hasta Deneyimi
Bilişsel haritalar dil yapılarına, inanç sistemlerine ve kültürel normlara göre şekil alır. Hasta ile ilk temasa geçilen andan işlem sonrası takibe kadar uzanan sürecin her adımında hastaların bireysel ve kültürel farklılıkları gözetilerek kişiselleştirilmiş ve özenle hazırlanmış bir kişisel deneyim yolculuğu sağlık turizmi profesyonelleri tarafından planlanmalıdır.
Kaynakça
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, Mass: Harvard University Press, 1979.
Downs, R. M., & Stea, D. (1977). Maps in Minds: Reflections on Cognitive mapping. https://ci.nii.ac.jp/ncid/BA39148885
Kitchin, R., & Blades, M. (2002). The cognition of geographic space. https://doi.org/10.5040/9780755620951
Tolman, E. C. (1948). Cognitive maps in rats and men. Psychological Review, 55(4), 189–208. https://doi.org/10.1037/h0061626
Yorumlar